مینیسک یک تکه غضروف است که به عنوان یک ضربه‌گیر میان استخوان ران (فمور) و درشت نی (تیبیا) عمل می‌کند. در هر مفصل زانو دو مینیسک وجود دارد که گاهی اوقات در طول فعالیت‌هایی که باعث فشار بر آن‌ها یا چرخاندن زانو می‌شوند پاره شده یا آسیب می‌بینند.

گزینه‌های درمانی موجود برای علت زانودرد در چنین مواردی، بسته به شدت آسیب، از درمان‌های خانگی تا عمل سرپایی را در برمی‌گیرند. اما، شما می‌توانید به وسیله انجام تمریناتی که عضلات پا را تقویت می‌کنند و همچنین با استفاده از تکنیک‌های مناسب، از بروز این صدمات در طول ورزش‌ها یا فعالیت‌های پربرخورد جلوگیری کنید.

علت ها و دلایل

در طول فعالیت‌هایی که باعث برخورد مستقیم می‌شوند و یا فشار ناشی از یک چرخش یا پیچش محکم امکان پارگی مینیسک زانو وجود دارد. از علت های خالی کردن زانو میتوان به یک حرکت محوری یا چرخش ناگهانی، یک اسکات عمقی، یا برداشتن یک وزنه سنگین اشاره کرد که می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود. بسیاری از ورزشکاران در معرض خطر پارگی مینیسک قرار دارند. در ورزش‌هایی که نیازمند انجام چرخش‌ها یا ایست‌های ناگهانی هستند، مانند راگبی، بسکتبال، فوتبال و تنیس، خطر پارگی مینیسک بیشتر است.

با بالا رفتن سن افراد، مینیسک ضعیف می‌شود و به همین دلیل پارگی مینیسک در افراد بالای ۳۰ سال شایع‌تر است. حرکاتی مانند اسکات یا استپ می‌توانند باعث آسیب دیدن افرادی با مینیسک های ضعیف شوند. اگر مبتلا به استئوآرتریت (آرتروز) هستید، احتمال پارگی مینیسک یا آسیب‌ دیدگی زانویتان بیشتر است. استئوآرتریت یک اختلال مفصلی شایع است که باعث درد و سفتی مفاصل می‌شود و دلیل آن بالا رفتن سن و فرسودگی و سائیدگی است.

علائم و نشانه ها

معمولاً هنگامی که مینیسک پاره می‌شود، یک صدای تق در اطراف زانو شنیده می‌شود. بعدها نیز ممکن است علائم پارگی مینیسک زانو به صورت زیر قابل تجربه باشد:
• پارگی مینیسک یکی از اصلی ترین علل زانو درد می باشد، خصوصاً هنگامی که ناحیه آسیب دیده لمس شود
• تورم
• مشکل در حرکت دادن زانو یا ناتوانی در صاف کردن کامل آن
• احساس قفل شدن یا گرفتگی زانو
• احساس خالی کردن زانو یا اینکه زانو قادر به تحمل وزن بدن نیست

همچنین در زانویتان احساس تقه یا لغزش خواهید کرد که معمولاً نشان دهنده آن است که تکه‌ای از غضروف آزاد شده و جلوی مفصل زانو را می‌گیرد.

اگر علایم پارگی مینیسک زانو پس از آسیب زانو بروز کردند، یا اینکه آن‌ها را داشتید و بیش از چند روز ادامه پیدا کردند به پزشک مراجعه کنید. اگر زانویتان قفل می‌شود یا اینکه پس از صاف کردن زانو نمی‌توانید آن را خم کنید، در این صورت نیز باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

معاینه فیزیکی

پزشک پس از صحبت کردن در مورد علایم پارگی مینیسک زانو، زانویتان را معاینه کرده و دامنه‌ حرکتتان را آزمایش می‌کند. او نقطه‌ای که در آن مینیسک در امتداد مفصل قرار می‌گیرد را به دقت بررسی می‌کند، و ممکن است برای یافتن پارگی مینیسک یک آزمایش مک‌موری نیز انجام دهد. این آزمایش شامل خم کردن و سپس صاف کردن و چرخاندن زانو است. ممکن است در طول انجام این آزمایش کمی صدای تق بشنوید که نشان دهنده پارگی منیسک است.

تصویربرداری زانو

برای تأیید پارگی مینیسک جهت درمان پارگی مینیسک زانو ، پزشک دستور به انجام آزمایش‌های تصویربرداری می‌دهد. این آزمایش‌ها عبارتند از:

عکس رادیولوژی: عکس‌برداری وجود پارگی مینیسک را نشان نمی‌دهد، اما می‌تواند به تعیین وجود هرگونه دلیل دیگری برای زانو درد، مانند آرتروز مفصل زانو، کمک می‌کند.

تصویرسازی تشدید مغناطیسی (ام‌آر‌آی): دستگاه ام‌آر‌آی برای گرفتن چند تصویر از زانویتان از یک میدان مغناطیسی استفاده می‌کند. این دستگاه همچنین قادر است برای تعیین وجود پارگی مینیسک از غضروف و رباط‌ها هم عکس بگیرد.

اولتراسوند: اولتراسوند برای تهیه تصویر از درون بدن از امواج صوتی استفاده می‌کند؛ این تصاویر می‌توانند وجود هرگونه غضروف آزاد شده‌ای که ممکن است در مفصل زانو گیر کند را تعیین می‌کنند.

آرتروسکوپی

اگر پزشک نتواند با استفاده از تکنیک‌های فوق دلیل زانو دردتان را تشخیص دهد، برای بررسی‌های دقیق‌تر، انجام آرتروسکوپی را پیشنهاد می‌دهد. اگر به عمل جراحی نیاز داشته باشید، به احتمال زیاد پزشک در آن مورد هم از یک آرتروسکوپ استفاده می‌کند. آرتروسکوپ یکی از تجهیزات فیبر نوری انعطاف‌پذیر و کم قطر است که می‌توان آن را به درون زانو وارد کرد. این دستگاه دارای یک دوربین و یک منبع نور کوچک است در هنگام عمل می‌توان ابزارهای جراحی را از طریق آرتروسکوپ یا از طریق ایجاد شکاف‌های دیگری در زانو حرکت داد. اغلب پس از انجام آرتروسکوپی، چه برای جراحی باشد و چه برای معاینه، نیازی به بستری شدن وجود ندارد.

راه ها و روش های درمان

از بهترین و جدیدترین راه های درمان پارگی مینیسک زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد

ابتدا باید آسیب وارده به زانو را با تکنیک‌های درمان خانگی مانند R.I.C.E درمان کنید. برای انجام این تکنیک:

• به زانویتان استراحت بدهید. برای جلوگیری از وارد آمدن فشار وزن بر روی مفصل از چوب زیر بغل استفاده کنید. از انجام هرگونه فعالیتی که باعث بدتر شدن درد مفصل زانو می‌شود اجتناب کنید.

• هر سه یا چهار ساعت به مدت ۳۰ دقیقه روی زانویتان یخ بگذارید.

• برای کاهش التهاب، زانو را در یک بانداژ الاستیک فشرده کرده یا بپیچانید.

• زانوی خود را در سطح بالاتر از بدن قرار دهید تا تورم آن کم شود.

درمان پارگی مینیسک زانو به شدت و محل آن و همچنین وجود هرگونه بیماری زمینه‌ای در مفصل زانو بستگی دارد. شرایط و سن بیمار هم می‌توانند بر گزینه درمانی مورد انتخاب تأثیر بگذارند؛ به هر حال در اکثر موارد می‌توان با توجه به علت پارگی مینیسک زانو و استفاده از گزینه‌های درمانی نوآورانه و تخصصی از جراحی زانو اجتناب کرد.

این گزینه‌ها و روش‌های درمانی عبارتند از:

دارو درمانی

در صورت نیاز می‌توان برای کنترل درد از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDها) استفاده کرد. البته، این داروها برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی‌شوند، زیرا می‌توانند مشکلات روده‌ای و معده‌ای ایجاد کرده و محرک بروز عوارض دیگری شود و حتی در توانایی طبیعی بدن برای بهبود خود اختلال ایجاد کنند.

گاهی اوقات برای کمک به تقویت بافت‌های آسیب‌دیده استفاده از مکمل‌های طبیعی مانند گلوکزامین، متیل‌سولفونیل‌متان (MSM)، کندرویتین یا اسید هیالورونیک توصیه می‌شود.

اگر درد همچنان ادامه پیدا کند، از تزریق کورتیزون ،استروئید یا داروهای موضعی تجویزی استفاده می‌شود، که به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کنند.

فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی

فیزیوتراپی، از طریق کنترل درد و تورم و همچنین بازیابی کامل قدرت و توانایی حرکت دادن زانو، نقش مهمی در درمان پارگی مینیسک زانو ایفا می‌کند.

فیزیوتراپ تمرینات خاصی را برای حفظ قدرتتان در طول دوره بهبودی و همچنین کمک به بازیابی کامل توانایی حرکت دادن زانویتان طراحی می‌کند. همچنین به شما برنامه‌های تمرینات خانگیِ مناسب شرایطتان می‌دهد.

در بسیاری از موارد پارگی مینیسک، بعضی تمرینات ساده می‌توانند به تقویت عضلات چهار سر ران(جلوی ران)، پشت ران (همسترینگ)، پشت ساق پا و باسن کمک کنند. در طول بهبودی زانو پس از یک آسیب‌دیدگی، نقش تمامی این نواحی در عملکرد کلی پا مهم خواهد بود. تمرینات ورزشی باید با راهنمایی فیزیوتراپ انجام شوند و البته تنها زمانی می‌توان آن‌ها را در خانه انجام داد که انجامشان با درد بسیار ناچیزی همراه بوده یا اصلاً دردی ایجاد نکند.

در طول دوره بهبودی، فیزیوتراپ شما را در مورد راه‌های حفظ آمادگی جسمانی و سطح فعالیتتان راهنمایی می‌کند و به شما کمک می‌کند که تصمیم بگیرید چه موقع برای برگشتن به سطح کامل فعالیت‌های خود آماده هستید.

هدف درمان فیزیوتراپی عبارت است از:
• کاهش درد و التهاب
• طبیعی‌سازی دامنه حرکت مفصل
• تقویت زانو: به ویژه عضلات چهار سر ران (خصوصاً عضلات پهن مایل داخلی) و همسترینگ.
• تقویت اندام تحتانی: عضلات پشت ساق پا، باسن و لگن.
• بهبود راستای مفصل پاتلوفمورال (کاسه زانو).
• طبیعی‌سازی طول عضلات. بهبود تعادل و حس وضعیت مفصل . بهبود تکنیک و عملکرد بیمار برای انجام کارهایی مانند راه رفتن، دویدن، اسکات زدن، جهیدن و فرود آمدن.
• به حداقل رساندن احتمال بروز مجدد آسیب.

زانو بند طبی

در هنگام دچار شدن به پارگی مینیسک، بستن بریس زانویتان را گرم نگه می‌دارد تا دردتان کاهش یابد و آن را ثابت نگه می‌دارد تا میزان حرکاتی که باعث افزایش درد می‌شوند کاهش یابند (برای مثال، حرکات پهلو به پهلو و حرکات پیچشی اغلب درد پارگی مینیسک را بدتر می‌کنند). البته، هر چند که بستن بریس ثبات زانویتان را بیشتر می‌کند، اما باز هم زانویتان قدری خالی خواهد کرد. اگر این حالت ادامه یافت، باید به پزشک مراجعه کنید. ما به شما دو نوع بریس برای کنترل درد ناشی از پارگی مینیسک زانویتان ارائه می‌دهیم.

تزریق اوزون

تزریق اوزون باعث بازیابی سطح گردش خون شده و مواد لازم برای بهبود مینیسک آسیب دیده و سایر بافت‌های صدمه دیده زانو را فراهم می‌کند. تزریق اوزون ترکیبی است از داروهایی که سطح درد را کاهش می‌دهند و یک سیستم ایمنی بیش فعال را آرام می‌سازند. این تزریق همچنین حاوی مواد مغذی خاصی برای درمان مینیسک زانو آسیب دیده و نیز اکسیژن ،اوزون برای مشارکت فعالانه سلول‌های زانو در بازسازی مینیسک است.

تزریق پی‌ آر پی

در روش درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی)، از پلاکت‌های خون خود بیمار برای بازسازی مینیسک آسیب دیده استفاده می‌شود.

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. در این روش خون بیمار گرفته می‌شود و به مدت ۱۵ دقیقه در یک سانتریفیوژ قرار داده می‌شود تا پلاکت‌های آن جدا شوند. سپس پلاسمای غنی از پلاکت، با استفاده از تصاویر به دست آمده از یک دستگاه اولتراسوند به عنوان راهنما، به زانوی آسیب دیده تزریق می‌شود.

بعضی از بیمارانی که آسیب دیدگی‌های وخیم‌تری دارند برای موفقیت‌آمیز بودن درمان به بیش از یک تزریق نیاز دارد. اغلب بیمارانی که تزریق پی‌آر‌پی انجام می‌دهند، در عرض ۳ ماه می‌توانند بیشتر کارهایی که قبل از پاره شدن مینیسک انجام می‌دادند و یا حتی تمامی آن‌ها را، دوباره انجام دهند.