رهایی از درد سیاتیک؛ درمان سیاتیک بدون جراحی
درمان سیاتیک بدون جراحی انقلاب بزرگی در علم پزشکی است. سیاتیک بزرگترین عصب در بدن است و از پایین کمر تا پا امتداد دارد. درد عصب ناشی از آن، از دسته مشکلات رایجیست که در بین افراد مشاهده میشود.
دغدغه اغلب بیماران مبتلا به درد سیاتیک، درمان بدون جراحی است تا متحمل عارضه درمانهای تهاجمی نشوند و بتوانند هرچه سریعتر فعالیتهای روزمره خود را مانند گذشته انجام دهند.
گزینه نخست و ترجیح پزشکان نیز درمان سیاتیک بدون جراحی برای رهایی از درد سیاتیک است، در واقع پزشکان درمانهای غیر جراحی را همیشه اولویت خود میدانند تا با تکنیکهای غیر تهاجمی و با تأثیرگذاری بالا بتوانند شاهد روند بهبودی سریع بیمار باشند.
پزشکان فوق تخصص درد با چنین مشکلاتی بهخوبی آشنایی دارند و دغدغه آنها این است که تا حد امکان درمانهای غیر تهاجمی را برای بیماران خود انجام دهد.
این متخصصان با مهارت و تجربهای که در این زمینه دارند، قادرند که دردهای مختلفی از جمله سیاتیک را بدون جراحی و تنها با تزریق درمان کنند. در ادامه توضیحات بیشتری در این خصوص برای شما بیان خواهیم کرد تا اطلاعات کافی در این زمینه و رهایی از درد سیاتیک داشته باشید.
آشنایی بیشتر با سیاتیک
بدن ما با سیگنالهای ارسال شده به اعصاب تمام نقاط بدن، کنترل میشود. عصب در هر سطح از ستون فقرات خارج میشود. عصب سیاتیک که در پایین کمر قرار دارد، به قسمتهای دیگر منشعب میشود و تا نیمه پایینی بدن را کنترل میکند.
در واقع این عصب از پایین کمر تا باسن و پا عبور میکند. زمانی که عصب این قسمت از بدن تحریک میشود، سیگنال درد به مغز فرستاده خواهد شد و در نهایت منجر به درد میشود.
علل ایجاد سیاتیک چیست؟
دلایل مختلفی در ایجاد درد سیاتیک دخیل است، اما در اغلب مواقع منشأ آن در کمر است. ستون فقرات از یک دسته استخوان (مهرهها) تشکیل شده است و در میان مهرهها، دیسکهایی مانند بالشتک قرار دارد که هنگام حرکت مانند کمکفنر در بدن عمل میکنند.
علاوه بر این مورد، دیسکها از این جهت نیز مهم هستند که فضا و فاصلهای بین مهرهها ایجاد میکند. به همین ترتیب عصب فضای کافی برای عبور از ستون فقرات خواهد داشت. دو مسئله میتواند بر عصب سیاتیک تأثیرگذار باشد:
- مشکل دیسک
- تنگ شدن فضای حرکت عصب
مشکلات مربوط به دیسک
دیسک دیواره بیرونی محکمی دارد که از فیبر کلاژن ساخته شده است. درون دیسک، ماده ژلهای مانند است که شوکهای وارد شده به این قسمت را جذب میکند. اگر قسمت مرکزی دیسک به دیواره فشار وارد کند یا دیسک خارج شود، با عصب برخورد خواهد داشت.
در واقع به چنین مشکلی در دیسک، دیسک بیرون زده یا فتق دیسک میگویند که میتواند بر این عصب فشار وارد کند و با تحریک عصب منجر به درد شود. تزریق به سیاتیک در این مواقع است که منجر به کاهش و درمان التهاب ایجاد شده میشود.
فضای تنگ بین مهرهها
اگر فاصله بین مهرهها در ستون فقرات کم باشد، قطعا فضای کافی برای عصب وجود نخواهد داشت. اگر به عصب فشار وارد شود، درد سیاتیک در فرد احساس میشود. کاهش فضای بین مهرهها میتواند بهدلیل کاهش ارتفاع بین دیسک ایجاد شود.
دیسک، با گذشت زمان آب درون خود را از دست میدهد، اگر آب درون دیسک خارج شود، قطعا ارتفاع آن نیز کمتر خواهد شد. زمانی که ارتفاع دیسک کم شود، فضای بین مهرهای نیز کمتر میشود و منجر به فشار و تحریک عصب خواهد شد.
گاهی بدن استخوان بیشتری به ستون فقرات جهت حمایت آن و برای توانایی حرکات اضافه میکند. دیسک تا حد مشخصی از وزن را تحمل میکند، زمانی که وزن زیادی نسبت به معیار مشخص شده به ستون فقرات وارد شود، بدن استخوان بیشتری برای حمایت و تحمل وزن اضافه میکند که در نهایت فضای بین مهرهها کاهش مییابد.
به کاهش فضای بین مهرهها «تنگی کانال نخاعی» گفته میشود، قطعا در این مورد نیز فضای کافی برای عصب وجود ندارد و منجر به درد عصب یا سیاتیک خواهد شد.
بهطور کلی عواملی که میتواند در ایجاد این درد نقش داشته باشد، به شرح زیر است:
- فتق دیسک
- تنگی کانال نخاعی
- اسپوندیلولیستز (مهرههای نامرتب و لیز خوردن مهرهها)
- رشد استخوان اضافی یا ایجاد خار استخوانی بهدلیل فرسایش ستون فقرات
- ایجاد کیست یا تومور در ستون فقرات
سیاتیک با چه علائمی همراه است؟
این عارضه علائم مشخصی دارد، که با اطلاع از آنها میتوان این بیماری را تشخیص داد. اگر دردی را تجربه میکنید که از کمر به لگن و اندامهای پایینتر انتشار پیدا میکند، بهطور معمول بهعنوان دردهای سیاتیک شناخته میشود.
زمانی که میگوییم فردی دچار سیاتیک شده، در واقع به این منظور است که این عصب تحت فشار یا آسیب قرار گرفته است. با آشنایی علائم آن بهراحتی میتوانید بیماری و علت دردهای خود را تشخیص دهید، در ادامه همه موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:
- درد هنگام حرکت کردن بدتر میشود.
- درد در قسمت پایینی کمر احساس شود.
- دردی در پشت پا که هنگام نشستن بدتر میشود.
- درد در لگن حس شود.
- درد مداوم در پشت یک پا وجود داشته باشد.
- تیر کشیدن در پا که ایستادن را سختتر میکند.
- ممکن است در پاهای خود احساس سوزش، ضعف یا بیحسی داشته باشید، در موارد شدیدتر منجر به از دست دادن احساس یا حرکت در پاهای خود خواهید شد.
- ممکن است در پاهای خود احساس سوزنسوزن داشته باشید، همچنین از برخی از بیماران گزگز انگشتان پا نیز گزارش شده است.
- گاهی دچار بیاختیاری ادرار و مدفوع میشوید که در این مواقع نیاز به بررسیهای فوری و اورژانسی خواهید داشت.
علائم یا دردهای سیاتیک تا چه مدتی باقی میماند؟
این عارضه تنها یک طرف بدن را درگیر میکند. چنین عارضهای میتواند بهصورت خفیف یا مزمن و شدید باشد. مدت باقی ماندن علائم در افراد مختلف متفاوت است. گاهی ممکن است برخی از افراد طی چند هفته بهبود پیدا کنند.
همچنین در برخی، طی سال چندینبار علائم این بیماری ایجاد میشود؛ اما گاهی در برخی از افراد درد بهصورت مزمن ایجاد میشود. در واقع به این معنی است که بهصورت مداوم احساس میشود، اما نکتهای که در این باره وجود دارد این است که کمتر کسی دچار درد سیاتیک مزمن یا همیشگی میشود.
علائم سیاتیک ناشی از بارداری تا چه زمانی باقی میماند؟
بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته، اثبات شده است که بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از خانمهای باردار، طی بارداری دچار کمردرد میشوند که گاهی ممکن است بهدلیل سیاتیک در بارداری باشد.
در واقع موقعیت جنین بهگونهای است که به عصب فشار وارد میکند و منجر به سیاتیک میشود، بسته به این که جنین در رحم مادر موقعیت خود را تغییر دهد، درد ممکن است در هر فردی در مدتزمان متفاوتی باقی بماند، گاهی ممکن است تا پایان بارداری ادامه داشته باشد.
بهطور کلی انتظار میرود که علائم ناشی از این بیماری پس از تولد نوزاد برطرف شود. جهت درمان سیاتیک، ماساژ و انجام حرکات یوگا، برای مادران باردار بهمنظور رفع علائم این عارضه میتواند موثر باشد.
سیاتیک چه تفاوتی با کمردرد دارد؟
بسیاری از افراد قادر به تشخیص درد ناشی از سیاتیک یا کمردرد نیستند. زمانی که به کمردرد دچار شده باشید، تنها در ناحیه کمر احساس درد خواهید داشت؛ اما درد سیاتیک میتواند از کمر تا نوک انگشتان پا انتشار پیدا کند. بسیاری از بیماریها و مشکلات دیگر میتواند با سیاتیک مشابه باشد که این موارد به شرح زیر است:
- بورسیت
- فتق دیسک
- گیر افتادگی عصب
به همین جهت مراجعه به پزشک فوق تخصص درد بسیار پر اهمیت است تا بتواند علت دقیق مشکل را شناسایی کند و متناسب با مشکل ایجاد شده درمانی برای آن در نظر بگیرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
درد عصب سیاتیک معمولا یک طرف از بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. معمولا درد ممکن است از پشت، جلو و کنار پا انتشار یابد. بسته به قسمتی که عصب را تحت تأثیر قرار میدهد، درد در آن قسمت احساس میشود.
بهطور کلی برای رهایی از درد سیاتیک و اگر با مشکلاتی همچون موارد زیر روبهرو شدهاید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- تب همراه با کمردرد
- تورم و قرمزی در کمر یا ستون فقرات
- دردی که در پایین پاهای شما احساس میشود.
- بیحسی یا ضعف در قسمت بالای ران، پاها و لگن
- سوزش هنگام ادرار کردن یا مشاهده خون در ادرار
- از دست دادن کنترل مثانه و روده
- وجود دردهای تیرکشنده و انتشار یابنده (دردهای رادیکولار) تا پشت باسن، پشت ساق یا نوک انگشتان پا
بیماری سیاتیک توسط پزشک چگونه تشخیص داده میشود
هنگامی که به پزشک فوق تخصص درد مراجعه میکنید، اگر درد سیاتیک را در شما احتمال دهد، ابتدا معاینات فیزیکی را انجام میدهد تا عکسالعمل شما را مشاهده کند.
ممکن است از شما بخواهد که فعالیتهای خاصی را انجام دهید، بهطور مثال باید روی پاشنه یا انگشتان پای خود راه بروید تا متوجه شود که چه عاملی منجر به درد در شما میشود.
اگر درد شدیدی داشته باشید، انجام آزمایشاتی را از شما درخواست میکند که این آزمایشات به شرح زیر است:
اشعه ایکس
عکسهایی از داخل بدن شما را نمایش میدهد تا در صورت وجود خارهای استخوانی چنین مشکلی تشخیص داده شود.
سیتیاسکن
در این آزمایش نخاع و اعصاب نخاع مورد بررسی قرار میگیرد.
ام آر آی
در این آزمایش از امواج رادیویی استفاده میشود تا تصاویری از داخل بدن شما جهت بررسی نخاع و اعصاب نخاعی انجام گیرد.
الکترومیوگرافی (EMG)
سیگنالهای عصبی را در بدن شما اندازهگیری میکند و مواردی مانند فتق دیسک مورد بررسی قرار میگیرد.
رهایی از درد سیاتیک با راهکارهای غیر جراحی
هنگام که درد سیاتیک بهصورت ناگهانی در فرد احساس میشود، میتواند بهدلیل فشار دیسک بیرون زده باشد. زمانی که بدن در حرکت است، فشار از یک نقطه برداشته میشود و به رفع برآمدگی دیسک کمک میکند، در نهایت درد کاهش پیدا خواهد کرد.
دیسک بهگونهای طراحی شده است که توانایی کنترل وزن بدن را دارد و این سبب میشود که بدن بهراحتی در حال حرکت باشد، در واقع میتوان گفت که دیسک از وزن بدن حمایت میکند تا بدن بدون هیچ مشکلی در حال حرکت باشد. به این نکته باید توجه داشته باشید که دیسک برای آنکه سالم بماند، باید در حال حرکت باشد.
اگر ضعف یا سفتی در این قسمت از بافت بدن احساس شود، به این معنی است که دیسک و مهرههای کمر تحت وزن بیش از حد استاندارد قرار دارد. حال فرض کنید که این وزن بیش از حدی که بر دیسک و مهرهها اضافه میشود با نشستن در یک حالت بهصورت طولانیمدت و قرارگیری بدن در وضعیتی نادرست باشد، قطعا فشار زیادی را به دیسک وارد میکند.
افرادی که بهطور کلی در حالت نشسته قرار دارند، فعالیت آنها نیز بهمرور زمان کم و کمتر میشود، در نهایت منجر به ضعف عضلات خواهد شد. جهت درمان سیاتیک بدون جراحی و رهایی از درد سیاتیک، راهکارهای زیادی وجود دارد که بسته به شرایط بیماران تأثیرگذارترین آن در نظر گرفته میشود، در ادامه گزینههای درمان سیاتیک بدون جراحی را برای شما ذکر خواهیم کرد.
درمانهای خانگی و ورزش
افرادی که در خصوص انجام این درمانها تخصص کافی و لازم را دارند، جهت انعطافپذیری بافت و رفع ضعف و سستی بدن، حرکات کششی بسیاری را برای بیماران انجام میدهند. معمولا زمانی که فرد دچار درد میشود، قادر به حرکت نیست، اما در این نوع درمان، حرکاتی انجام میشود که برای درمان و رهایی از درد سیاتیک بسیار مهم است.
گاهی اوقات علاوه بر اینکه دیسک بیرون زده، مانع حرکت میشود، چسبندگی مفاصل نیز همین مشکل را ایجاد میکند. زمانی که تمرینات ورزشی مناسب برای افراد انجام میگیرد، چنین مشکلاتی برطرف میشود و دامنه حرکات باز میگردد.
در اغلب مواقع زمانی که اسم ورزش میآید، همه تصور انجام تمرینات ساده خانگی یا دویدن را دارند، اما اگر بخواهیم ورزش را برای درمان و بهمنظور هدف خاصی انجام دهیم، باید تحتنظر متخصصین باشیم.
آنها بهخوبی میدانند چه حرکاتی را باید به شما آموزش دهند که با توجه به شرایطی که دارید، آسیبی به شما وارد نشود و همچنین مشکل شما تا حد زیادی برطرف شود. ورزش، بیمارانی را که دچار دردهای سیاتیک هستند، فعال و قوی نگه میدارد. اگر تمریناتی که برای شما در نظر گرفته شده، همراه با یک پیادهروی ملایم باشد به سلامت ستون فقرات کمک میکند و از ایجاد درد احتمالی در آینده جلوگیری خواهد کرد.
IDD تراپی برای رهایی از درد سیاتیک
IDD یک نوع روش درمانی است که به رفع فشار ستون فقرات کمک میکند، در صورتی که درد سیاتیک ناشی از فتق دیسک ادامه داشته باشد و با درمانهای ساده و ابتدایی درمان نشود، این نوع روش درمان برای بیماران در نظر گرفته میشود.
با استفاده از یک ابزار حرفهای، فشار وارد شده به دیسک برداشته میشود و منجر به تحرک آرام ستون فقرات خواهد شد. در واقع این درمان روش جایگزین قدیمی حرکات کششی است. نیروی وارد شده از این دستگاه با استفاده از ابزاری است که میزان نیروی آن توسط دستگاه کنترل میشود.
IDD تراپی بهمدت نیم ساعت برای بیماران انجام میگیرد و آنها در طول درمان احساس آرامش دارند.
تزریق برای درمان
از درمانهای دیگر که برای رفع این مشکل به کار رفته میشود، تزریق است. تزریقاتی که برای بیماران انجام میگیرد، انواع مختلفی دارد.
در اغلب مواقع تزریقی برای بیماران انجام میشود که به رفع التهاب کمک میکند. التهاب یک واکنش طبیعی بدن جهت بهبودی است، اما اگر التهاب ناشی از درد سیاتیک بهصورت طولانیمدت ایجاد شده باشد، میتواند باعث مشکلاتی برای بیمار شود.
در واقع التهاب طولانیمدت میتواند منجر به تحریک عصب شود و در این مواقع است که درد ناشی از عصب سیاتیک احساس خواهد شد. تزریق استروئید یا تزریق برای درمان میتواند در رفع التهاب ایجاد شده بسیار مؤثر باشد و در نهایت منجر به تسکین درد شود.
این نکته را به یاد داشته باشید که کورتیکو استروئیدها جهت تسکین درد و استروئید آنابولیک داروهای تقویت کننده عملکردی هستند، در واقع کارایی متفاوتی دارند. تزریقی که برای بیماران انجام میگیرد، صرفا برای بیدردی است، نه رفع علت اصلی درد.
تزریق برای بسیاری از افراد علاوه بر تسکینن درد حکم درمان را دارد. برای مثال افرادی که دارای بیماریهای زمینهای مانند دیابت، ناراحتی قلبی، کلیوی و… هستند، امکان انجام عمل جراحی باز وجود ندارد و در گروه پرخطر جهت انجام جراحی و بیهوشی عمومی قرار دارند، در نهایت انجام تزریق بهعنوان درمان برای این گروه از افراد انجام میگیرد.
علاوه بر این مورد بسیاری از افراد به دلیل مسائل کاری و مالی شرایط انجام عمل باز کمر را ندارند، انجام تزریق در این مواقع بسیار کمککننده است و منجر به رهایی از درد سیاتیک میشود.
رهایی از درد سیاتیک با تزریق اپیدورال
تزریق اپیدورال یکی از درمانهایی است که توسط متخصص درد برای رهایی از درد سیاتیک انجام میشود. این تزریق با استفاده از اشعه ایکس انجام میشود؛ چراکه این امکان را به پزشک میدهد که با دقت تمام و در محل دقیقی تزریق انجام شود. ترکیبی از استروئید و بیحسی موضعی در فضای اپیدورال و عصب آسیبدیده تزریق میشود.
در واقع تزریق، التهاباتی را که منجر به درد میشود، کاهش میدهد. این روش درمانی نیاز به بستری یا مداخله تهاجمی ندارد و بیمار میتواند پس از تزریق و ارزیابی توسط پزشک به منزل بازگردد.
آیا درد سیاتیک بر کیفیت زندگی افراد تأثیر میگذارد؟
همانطور که گفته شد درد ناشی از سیاتیک از پایین کمر شروع میشود و تا باسن و پایین پاها ادامه دارد. چنین دردی میتواند بهصورت ناگهانی یا حتی بهطور مدام تا چندین هفته ادامه داشته باشد. درد ناشی از این مشکل میتواند بهصورت خفیف تا شدید ادامه داشته باشد.
اگر درد بهصورت شدید در افراد ایجاد شده باشد، انجام سادهترین کارهای روزمره مانند نشستن مختل میشود، حتی بهدلیل درد فرد دیگر قادر به رانندگی کردن نخواهد بود. در نهایت چنین مشکلی میتواند زندگی اجتماعی هر فرد را مختل کند.
در واقع سیاتیک بهدلیل التهاب عصب ایجاد میشود، اگر به عصب آسیب وارد شود فرد گزگز، بیحسی و در موارد شدیدتر ضعف و سستی را در پاهای خود احساس میکند. هرچه درمان جهت رفع این مشکل دیرتر انجام گیرد، روند درمان و بهبودی دشوارتر میشود.
عوامل خطرساز در ایجاد درد سیاتیک
عوامل بسیاری وجود دارد که میتواند در نهایت منجر به درد در افراد شود، در ادامه هر یک از موارد را بهطور کامل بیان خواهیم کرد:
- باریک شدن کانال نخاع کمری
- بیماری دیسک
- سرخوردگی مهرهها
- بارداری
- اسپاسم یا گرفتگی در کمر یا باسن
عوامل دیگری که میتواند احتمال این درد را بیشتر کند شامل موارد زیر است:
- افزایش سن یا به عبارتی پیری (تغییراتی که در ستون فقرات ایجاد میشود، مانند ایجاد خار استخوان یا فتق دیسک کمر)
- دیابت
- اضافه وزن
- عدم فعالیت و انجام ورزش منظم
- پوشیدن کفش نامناسب، مانند کفش پاشنه بلند
- خوابیدن روی تشکی غیر استاندارد (خیلی نرم یا خیلی سخت)
- سیگار کشیدن
- برخی از شغلها مانند رانندگی برای مدت طولانی، حمل وسیلههای سنگین و…
اگر سیاتیک درمان نشود، چه میشود؟
یکی از مهمترین نکات، تشخیص به موقع بیماری سیاتیک است، سپس مشخص شود که چه عاملی منجر به این عارضه شده است تا برای درمان اقدام کنید.
اگر برای رفع بیماری سیاتیک به دنبال راهکارهای درمانی نباشید، با گذشت زمان وضعیت شما بدتر شده و در نهایت باعث آسیب دائمی به کمر و باسن میشود.
در صورت عدم درمان سیاتیک چنین مشکلاتی رخ میدهد:
آسیب عصبی
اگر برای رفع مشکل خود به دنبال درمان نباشید، در معر خطر آسیب عصبی قرار میگیرید. اگر چنین مشکلی رخ دهد، احساس درد در کمر و پاها به مرور زمان بدتر میشود و به حدی میرسد که تمام راهکارهایی که برای تسکین درد انجام دادهاید، مانند داروهای مسکن، دیگر تاثیری ندارند.
بی حسی
در موارد شدید دچار بی حسی در اندام آسیب دیده میشوید. چنین شرایطی میتواند بر تحرک تاثیر بگذارد و مشکل دیگری را به علائم آزاردهنده شما اضافه کند.
عدم کنترل مثانه
در مواقع نادر بخشی از نخاع که به کنترل مثانه کمک میکند ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد و در نهایت باعث از دست دادن کنترل مثانه شود.
به همین جهت در صورت بروز اولین علائم، باید به دنبال درمان سیاتیک باشید تا در نهایت باعث عوارض دائمی ناشی از این بیماری نشوید.