درمان سرخوردگی،جابه جایی و لغزش مهرههای کمر(اسپوندیلولیستزی)چیست؟
درد مداوم ناشی از سرخوردگی مهره کمر میتواند موجب کاهش توانایی حرکتی فرد و عدم فعالیت او شود. در ادامه، عدم فعالیت فرد موجب افزایش وزن، کاهش تراکم استخوانی، کاهش قدرت عضلانی و انعطاف پذیری در کمر و دیگر نقاط بدن میشود. همچنین در محل جابهجایی مهرهها، خطر بروز آسیب دائمی به نخاع یا شاخههای عصبی وجود دارد. برنامههای فیزیوتراپی دvموسسه فیزیوتراپی آلفا شامل تمرینات کششی و قدرتی بوده که موجب افزایش دامنه حرکتی و قدرت عضلانی میشوند و از بروز عوارض بیشتر ناشی از لغزش مهرهها، پیشگیری میکنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق شمارههای ۰۲۱۷۷۱۶۱۶۵۱-تماس حاصل فرمایید.[/alert]
سرخوردگی مهره چیست؟
سرخوردگی مهره کمر (اسپوندیلولیستزیس، لغزش و یا جابه جایی مهره کمر) یکی از مشکلات ستون فقرات است که در آن یکی از مهرهها به سمت عقب یا جلو لغزش پیدا میکند و نسبت به مهرهی بعدی خود در موقعیتی عقبتر یا جلوتر قرار میگیرد. قرار گرفتن مهرهی بالایی در موقعیتی جلوتر از مهرهی پایینی با نام آنتریولیستزیس (سرخوردگی قدامی) و قرارگرفتن مهرهی بالایی در موقعیتی عقبتر از مهرهی پایینی با نام رترولیستزیس (سرخوردگی خلفی) شناخته میشود. سرخوردگی یا جابجایی مهره کمر موجب یدفرمی یا بدکلی ستونفقرات و تنگی کانال نخاعی مقااله تنگی کانال نخاعی و تحت فشار قرار گرفتن شاخههای عصبی در ستون فقرات میشود. سرخوردگی مهره کمر بیشتر در ناحیه لومبار یعنی پایین کمر اتفاق میافتد، اما احتمال بروز آن در ناحیه میانی یا بالایی ستون فقرات و یا گردن نیز وجود دارد.
انواع سرخوردگی مهره (اسپوندیلولیستزیس، جابهجا یی یا لغزش مهره کمر)
سرخوردگی مهرهی کمر به پنج نوع اصلی تقسیم میشود:
- سرخوردگی مهره کمر از نوه دیسپلاستیک: این نوع از سرخوردگی مهرهی کمری ناشی از شکلگیری مفاصل فاست به صورت نامناسب یا ناقص است که موجب میشود مهرهها مستعد لغزش و جا به جایی به سمت جلو باشند. این نوع از سرخوردگی مهره، مادرزادی است و بنابراین از بدو تولد وجود دارد.
- سرخوردگی مهره کمر از نوع ایستمیک: در اینو ع از سرخوردگی، بخشی از مهرهها به نام پارس اینترآرتیکولاریس (یا بخش میان مفصلی مهره) دچار اختلال یا نقص است. اگر این نقص در مهرهها وجود داشته باشد اما هنوز سرخوردگی مهره رخ نداده باشد، به آن اسپوندیلوزیس گفته میشود. وارد شدن ضربه و فشار مکرر به این مهرهها موجب سرخوردگی آنها میشود که در این صورت به آن اسپوندیلولیستزیس گفته میشود. این نوع عارضه بیشتر در بین ورزشکارانی مانند ژیمناستها یا بازیکنان خط حملهی راگبی، که کمر آنها در معرض کشش زیاد قرار دارد، شایع است.
- سرخوردگی مهره کمر از نوع فرسایشی: این نوع سرخوردگی مهره بر اثر تغییرات ناشی از آرتروز ستون فقرات و تحلیل رفتن غضروف بین مفصلی رخ میدهد. این نوع از سرخوردگی مهره بیش از همه در بین افراد مسن شایع است.
- سرخوردگی تروماتیک: این نوع از سرخوردگی بر اثر وارد شدن ضربه یا فشار مستقیم به مهرهها، شکستگی جسم مهره، شکستگی تیغههای مهره و یا مفاصل فاشت رخ میدهد. وارد شدن ضربه میتواند باعث لغزش مهره کمر و جا به جایی به سمت جلو میشود.
- سرخوردگی آسیبشناختی: این نوع سرخوردگی مهره کمر، ناشی از وجود نقصی در استخوانهای ستون فقرات است که این نقص میتواند ناشی از ناهنجاریهای استخوانی مانند تومور باشد.
درجهی سرخوردگی مهره
سرخوردگی مهره کمر را میتوان با درجهی شدت مختلفی توصیف کرد. یکی از پرکاربردترین درجه بندیها برای توصیف میزان سرخوردگی و لغزش مهرهها، درجه بندی است که از شماره یک (کمترین میزان جابهجایی مهره) شروع شده و تا شماره ۴ (شدیدترین حالت سرخوردن مهره کمر) ادامه دارد. میزان سرخوردگی مهره کمر با توجه به میزان جلو رفتن مهره به سمت جلو، نسبت به مهرهی پایینی، اندازهگیری میشود:
- درجهی یک: یک تا ۲۵ درصد سرخوردگی
- درجهی دو: ۲۶ تا ۵۰ درصد سرخوردگی
- درجهی سه: ۵۱ تا ۷۵ دصد سرخوردگی
- درجهی چهار: ۷۵ تا ۱۰۰ درصد سرخوردگی
علت بروز سرخوردگی مهره چیست؟
استخوانهای تشکیل دهندهی ستون فقرات از طریق چندین مفصل کوچک به هم متصل هستند که این مفاصل موجب میشوند که ستون فقرات در عین حال که در راستای صحیح قرار دارد، حرکت داشته باشد. در صورتی که در یکی یا تعداد بیشتری از این مفاصل اختلال ایجاد شود، ممکن است یکی از استخوانها از راستای خود خارج شود و در نتیجه سرخوردگی مهره کمر یا جابهجایی مهره رخ دهد. هر یک از موارد زیر میتواند موجب بروز مشکل در مفاصل ستون فقرات شود:
- وجود مشکلات مادرزادی در مفاصل ستون فقرات
- آسیب به مفاصل ستون فقرات طی تصادف ماشین
- وجود شکستگیهای فشاری در مهرهها به علت وارد کردن فشار بیش از حد به مفصل
- آسیب به مفصل بر اثر عفونت یا ابتلا به آرتروز
در کودکان و نوجوانانی که در ورزشهای پرفشار یا پربرخورد شرکت دارند نیز ممکن است سرخوردگی مهره کمر ایجاد شود. در برخی از ورزشها مانند ژیمناستیک یا وزنه برداری فشار زیادی به ستون فقرات وارد میشود که میتواند باعث شکستگیهای فشاری در مهرهها شده، که این موضوع نهایتا منجر به سرخوردن مهره کمر میشود. در بزرگشالان، سرخوردگی مهره کمر میتواند بر اثر فرسایش ستون فقرات و شکستگیهای فشاری در مهرهها باشد. سرخوردگی مهرهها میتواند حتی در صورت عدم وجود شکستگیهای فشاری نیز رخ دهد و این در صورتی است که دیسکها و غضروفهای بین مفصلی دچار فرسایش شوند و مهرهها از جای اصلی خود بلغزند و جا به جا شوند.
عوامل خطر (عوامل موثر) در ابتلا به سرخوردگی مهره چه هستند
یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرخوردگی مهره کمر، داشتن سابقه خانودگی در ابتلا به این عارضه است. افرادی که در بدو تولد دچار عارضهی پارس اینترآرتیکولاریس (اختلال در سطح بین مفصلی مهرهها که با نام اسپوندیلوزیس) هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرخوردن مهره کمر هستند. سایر عوامل خزر عبارتند از داشتن سابقهی آسیبهای مکرر در ستون فقرات و کشیده شدن ستون فقرات یا کمر به دفعات مکرر.
ورزشکارانی مانند ژیمناستها، وزنه برداران و مهاجمان فوتبال آمریکایی، فشار بسیار زیادی به کمر خود وارد میکنند و کمر خود را تا حدود زیادی به عقب خم میکنند و به همین دلیل بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرخوردگی مهره کمر هستند.
علائم
علائم سرخوردگی مهره کمر عبارتند از:
- درد کمر یا باسن
- دردی که از پایین کمر تا پاها منتشر میشود
- احساس ضعف و بی حسی در یک یا هر دو پا
- مشکل در راه رفتن
- درد پا، بان یا کمر که در هنگام خم شدن یا چرخش کمر بیشتر میشود.
- در موارد نادری، بی احختیاری مدفوع و ادرار
- در برخی موارد سرخوردگی مهرهها هیچ علائمی ایجاد نمی کند.
سرخوردگی مهره چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک شما با نگاه به تصاویر رادیوگرافی ستون فقرات میتواند سرخوردگی مهره کمر را تشخیص دهد. تصاویر رادیوگرافی همچنین وجود هر گونه شکستگی یا ترکخوردگی در مهرهها را نیز نشان میدهد. برای بررسی آسیب به بافتهای نرم و تدوین بهتر برنامهی درمانی نیز لازن است از تصاویر اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده شود.
درمان
استراحت
اولین قدم در درمان سرخوردن مهره کمر (لغزش مهره کمر یا جابهجایی) این است که هر فعالیتی که موجب صدمه به مهرهها میشود، متوقف شود.
دارو درمانی
می توانید برای تسکین درد و التهاب از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن استفاده کنید. استامینوفن نیز میتواند در کاهش ردد موثر باشد.
تزریق استروئید (کورتیزون) در فضای اپیدورال
در افرادی که دچار درد، ضعف و بیحسی و یا احساس گزگز و سوزنسوزن شدن در پاها شدهاند، انجام تزریق استروئید (کورتیزون) در ناحیه اپیدورال در ستون فقرات میتواند موثر باشد.
بریسهایهایپر اکستنشن
پوشیدن بریس (کمربند طبی)هایپر اکستنشن (hyperextension) میتواند برای افرادی که به سرخوردگی مهره از نوع ایستمیک مبتلا هستند، موثر باشد. این بریسها موجب کشیدگی ستون فقرات شده و به نحوی به مهرهها فشار وارد میکند که دو مهرهای که روی هم لغزش داشتهاند را به هم نزدیک کند و بدین ترتیب رون بهبودی بیماری را تسهیل میکند.
فیزیوتراپی
پزشکان ما معمولا برای تقویت عضلات شکم و کمر، انجام درمانها و تمرینات فیزیوتراپی را تجویز میکنند (تقویت عضلات تنه). در افردی که اضافه وزن دارند نیز، کم کردن وزن میتواند در بهبودی وضعیت بیمار موثر باشد.
کایروپراکتیک
کایروپراکتیک یا درمان دستی شامل روشهای درمانی غیرجراحی برای رفع درد ناشی از اسپوندیلولیستزیس (سرخوردن مهره کمر یا لغزش مهره کمر) میشود. در صورتی که شما به سرخوردگی مهره مبتلا هستید، انجام درمانهای دستی میتواند در کاهش درد شما موثر باشد، چرا که در اغلب موارد، لغزش مهره کمر علت اصلی درد نیست بلکه بروز مشکلی مکانیکی در ستون فقرات موجب بروز درد شده است و با انجام درمانهای دستی میتواند مشکلات مکانیکی در ستون فقرات را برطرف نمود.
تمرینات
اصلیترین بخش از برنامهی درمانی، انجام تمریناتی برای ثبات ستون فقرات است. این تمرینات موجب تقویت عضلات کمر و شکم میشوند و بدین ترتیب میزان حرکت مهرههای ستون فقرات را تا جای ممکن کاهش میدهند. به طور کلی برای رسیدن به بهبود ی در وضعیت بیماری، لازم است ۱۲ هفته درمان جدی به طور پیوسته دنبال شود.
جراحی
در صورتی که درد بیمار بسیار شدید باشد و یا مهرهها به حرکت و جابهجایی خود ادامه دهند و یا آسیب جدی به نخاع یا شاخههای عصبی وارد شده باشد،
