التهاب پروستات (Prostatitis) یک بیماری است که بر غده پروستات که یک ارگان گردویی شکل در زیر مثانه مردان و در کنار مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند) است تأثیر می‌گذارد. پروستات بیشتر مایع منی را تولید می‌کند. ورم پروستات در برخی موارد ممکن است ناشی از عفونت آن باشد اما ممکن است پروستات بدون داشتن علائم عفونت ملتهب شود. التهاب پروستات ممکن است در هر سنی حتی در دوران جوانی مردان اتفاق بیفتد. نزدیک به نیمی از مردان علائم مشابه با علائم التهاب پروستات را در طول عمر خود تجربه می‌کنند. درمان‌های دارویی و جراحی و همچنین داروهای گیاهی و بیوفیدبک برای درمان عفونت پروستات مؤثر هستند.

انواع پروستاتیت

التهاب پروستات به چهار گروه تقسیم می‌شود:

عفونت باکتریایی حاد پروستات

حدود ۱۰ درصد التهابات پروستات به دلیل عفونت‌های حاد باکتریایی ایجاد می‌شوند که نادرترین نوع التهاب پروستات محسوب می‌شود. این بیماری بیشتر در مردان ۲۰ تا ۴۰ ساله و آنهایی که بیش از ۷۰ سال دارند دیده می‌شود.

پروستاتیت باکتریایی مزمن

عفونت در افراد مبتلا به پروستاتیت باکتریایی مزمن به طور مکرر عود می‌کند به طوری که فرد مدتی این علائم را داشته و مدتی نیز علائم برطرف می‌شوند. زمانی که عفونت پروستات به طور کامل برطرف نشود، علائم التهاب پروستات دوباره ایجاد شده و درمان آن دشوار می‌شود.

التهاب مزمن پروستات یا سندرم درد لگن مزمن

التهاب مزمن پروستات شایع‌ترین نوع این بیماری است که دیر تشخیص داده می‌شود، ۹۰ درصد افراد مبتلا به التهاب پروستات در هر سنی به این نوع از التهاب دچار می‌شوند. التهاب مزمن پروستات همراه با درد لگن و علائم دیگر ایجاد شده اما علت آن وجود باکتری نیست.

التهاب پروستات بدون علامت

در تورم پروستات بدون علامت غده پروستات ملتهب می‌شود. تنها علامت ابتلا به این بیماری وجود گلبول‌های سفید در مایع پروستات است، در واقع این نوع از پروستات به طور تصادفی در زمان بررسی ناباروری یا ابتلا به سرطان پروستات تشخیص داده می‌شود.

علل ورم پروستات

التهاب باکتریایی پروستات به دلیل عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود که معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری از مجرای ادرار به سمت پروستات انتقال می‌یابد. در بیشتر موارد، باکتری در ادرار به پروستات نشت کرده و باعث ایجاد عفونت می‌شود. در التهاب باکتریایی پروستات، باکتری در مدتی طولانی باعث ایجاد عفونت در پروستات شده و باعث ایجاد عفونت‌های مکرر در مجاری ادرار می‌شود. درد مزمن لگن علل متعددی دارد. این درد ممکن است ناشی از عفونت اولیه پروستات، آسیب‌دیدگی، عمل جراحی روی پروستات یا قسمت پایین مجرای ادرار و گرفتگی و اسپاسم عضلات کف لگن باشد.

علائم التهاب پروستات

التهاب پروستات ممکن است علامتی نداشته باشد یا علائم آن به طور ناگهانی و شدید ایجاد شوند که در این صورت نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی وجود دارد. برخی علائم عفونت پروستات عبارتند از:

•  تکرر ادرار
•  اشکال در ادرار کردن
•  درد یا سوزش در هنگام ادرار
•  تب و لرز
•  دردی که در پایین شکم، اطراف مقعد، کشاله ران یا درد کمر که به طور مقطعی ایجاد شده و برطرف می‌شوند.
•  درد در هنگام انزال
•  درد در هنگام ارتباط جنسی

به علاوه، تورم پروستات ممکن است باعث کاهش قدرت جریان ادرار شود.

عواملی که احتمال ابتلا به التهاب پروستات را افزایش می‌دهند

شایع‌ترین عواملی باعث افزایش احتمال ابتلا به پروستات مزمن یا درد مزمن لگن می‌شوند عبارتند از:

•  استرس
•  استعمال دخانیات
•  مصرف الکل
•  کم آب خوردن
•  رژیم غذایی نامتعادل
•  فعالیت جنسی زیاد
•  تأخیر در انزال
•  نگه داشتن ادرار و کار کردن در شیفت شب
•  سبک زندگی بی‌تحرک
•  مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار
•  ابتلا به عفونت مثانه که به پروستات گسترش یافته باشد.
•  آسیب‌دیدگی لگن
•  انجام بایوپسی پروستات
•  استفاده از سوند در مجرای ادرار برای تخلیه مثانه

تشخیص پروستاتیت

برخی انواع پروستات ممکن است به سختی قابل تشخیص باشند. به همین دلیل، مردان باید به یک متخصص اورولوژی که در بهداشت ادراری و دستگاه تناسلی مردانه تخصص دارد مراجعه کنند. فرایند تشخیص تورم پروستات شامل موارد زیر می‌شود:

•  معاینه دیجیتال رکتال: پزشک با استفاده از دستکش و روان کننده، انگشت خود را در مقعد بیمار فرو برده تا بتواند تورم، حساسیت به لمس یا برآمدگی غده پروستات را لمس کند. همچنین ممکن است وی عضلات و رباط‌های لگن را برای درد و ناراحتی مورد معاینه قرار دهد.
•  آزمایش ادرار: که توسط آن وجود باکتری، گلبول‌های سفید و علائم دیگر عفونت در ادرار را مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در برخی موارد، پزشک پروستات را با انگشت خود ماساژ می‌دهد تا مایع پروستات آزاد شده و پس از آن نمونه ادرار برداشته می‌شود.
•  کشت ادرار: ادرار در یک ماده واسطه که باعث رشد باکتری می‌شود قرار داده می‌شود.
•  کشت خون: برای تشخیص این که آیا باکتری ناشی از عفونت ادراری در خون نیز گسترش یافته است یا نه
•  آزمایش تناسلی: که تصویری واضح از عملکرد و مکانیزم مثانه به دست می‌دهد.
•  آزمایش آنتی‌ژن پروستات: یک نوع آزمایش خون است که در آن سطح برخی پروتئین‌های ترشح شده توسط پروستات اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش معمولاً زمانی که احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردان وجود داشته باشد انجام می‌شود.

برای تشخیص ابتلا به التهاب باکتریایی پروستات باید احتمال ابتلا به بیماری‌های دیگر رد شود. به همین منظور، پزشک ممکن است دستور انجام آزمایش‌های دیگر مانند ام آر آی، کیستوسکوپی، سونوگرافی و بایوپسی را نیز بدهد.

درمان ورم پروستات

مصرف آنتی‌بیوتیک

التهاب باکتریایی حاد پروستات را می‌توان به طور مؤثری با مصرف آنتی‌بیوتیک تحت درمان قرار داد. معمولاً مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی کافی است اما در موارد شدیدتر ممکن است آنتی‌بیوتیک در رگ تزریق شود. دوره درمان با آنتی‌بیوتیک معمولاً دو تا چهار هفته طول می‌کشد. التهاب باکتریایی مزمن با مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت طولانی‌تری تحت درمان قرار می‌گیرد، معمولاً دوره درمان این نوع التهاب پروستات ۸ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. برای مردان مبتلا به عفونت‌های مکرر، پزشک ممکن است مصرف آنتی‌بیوتیک با دوز پایین را به مدت ۶ ماه تجویز نماید. مصرف آنتی‌بیوتیک حتی در مواردی که آزمایش‌ها وجود باکتری در بدن را نشان نمی‌دهند نیز مؤثر واقع می‌شود. به همین دلیل، اولین گام در درمان پروستاتیت مزمن مصرف آنتی‌بیوتیک است. بیشتر پروستاتیت‌های باکتریایی حاد و حدود ۷۵ درصد از التهاب‌های باکتریایی مزمن با مصرف آنتی‌بیوتیک به طور کامل بهبود می‌یابند.

بیوفیدبک

بیوفیدبک نوعی روش درمانی است که در آن به بیمار آموزش داده می‌شود که فرایندهای فیزیولوژی غیرارادی خود را کنترل کرده و بتواند عضلات خود را شل کرده و درد را کاهش دهد. علائم التهاب پروستات در ۶۰ نفر از افراد مبتلا که تحت درمان به روش بیوفیدبک قرار گرفته‌اند به میزان چشمگیری بهبود یافته است. علائمی نظیر درد یا ناراحتی در ناحیه تناسلی، کشاله ران و مقعد با کمک این روش درمانی بهبود یافته‌اند. محققان به این نتیجه دست یافته‌اند که بیوفیدبک یک روش درمانی مؤثر و مطمئن در رفع درد مزمن لگن است.

تمرینات کگل

تمرینات کگل باعث افزایش حجم عضلات لگن می‌شود. این تمرین‌ها به مردان کمک می‌کند که علائم ادراری را کاهش دهند. در این تمرینات ورزشی، عضلات کف لگن شل شده و منقبض می‌شوند. برای شناسایی عضلات، فکر کردن به عضلاتی که باعث قطع و وصل جریان ادرار می‌شوند یا از خروج باد معده جلوگیری می‌کنند می‌تواند مفید باشد. عضلات را تا ۱۰ شماره سفت گرفته و سپس به مدت ۱۰ شماره شل کنید این کار را ۵ تا ۱۰ بار در روز و هر دفعه ۱۰ مرتبه تکرار کنید.

طب سوزنی

طب سوزنی جریان ادرار را بهبود بخشیده و تورم و التهاب را در برخی مردان مبتلا به التهاب مزمن غیرباکتریایی کاهش می‌دهد.

عمل جراحی برای درمان التهاب پروستات

اگر روش‌های درمانی دیگر مؤثر واقع نشدند باید انجام عمل جراحی پروستات را مورد توجه قرار دهید. عمل جراحی معمولاً برای درمان عفونت‌های مزمن باکتریایی و غیرباکتریایی انجام می‌شود و عموماً زمانی که بقیه روش‌های درمانی با شکست موجه می‌شوند مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر شما به پروستاتیت باکتریایی مزمن که به درمان طولانی مدت با آنتی‌بیوتیک واکنش نشان نداده است مبتلا هستید و این عارضه باعث ایجاد عفونت‌های مکرر در دستگاه ادراری شما شده است، باید برای برداشتن پروستات، عمل جراحی انجام دهید. اگر دچار سنگ پروستات که به آن کلکیولی پروستاتیک گفته می‌شود هستید ممکن است برای از بین بردن این سنگ‌ها نیاز به انجام عمل‌های جراحی داشته باشید. یک فرایند برای درمان این بیماری‌ها، برش مجرای ادراری پروستات نام دارد. یک فرایند دیگر که در برخی موارد برای علل غیرباکتریایی التهاب مزمن پروستات به کار برده می‌شود، پروستاتکتومی لاپاروسکپی است که در آن پروستات برداشته می‌شود.

روش‌های درمانی دیگر

زمانی که تورم پروستات با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شود، هدف از انجام اقدامات درمان التهاب مزمن پروستات، مدیریت علائم خواهد بود. بیشتر مردان با کمی سازگاری و انطباق با شرایط می‌توانند به زندگی روزمره خود ادامه دهند.

•  علائم ادراری را می‌توان با مصرف برخی داروها به نام مسدودکننده‌های آلفا کاهش داد. این داروها به شل شدن عضلات اطراف مثانه و پروستات کمک می‌کنند.
•  داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن به کاهش درد و تب ناشی از ابتلا به التهاب پروستات کمک می‌کنند. این داروها را می‌توان بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه نمود و در موارد شدید با تجویز و نسخه پزشک باید تهیه شوند.
•  ماساژ منظم پروستات که توسط پزشک انجام می‌شود می‌تواند به تخلیه مایع پروستات از مجرای ملتهب کمک کرده و از فشار وارده بکاهد.
•  بیمار می‌تواند در منزل از وان آب گرم برای کاهش علائم استفاده کنید. برخی مردان با نشستن روی بالش احساس راحتی بیشتری می‌کنند. از مصرف مواد کافئین دار، اسیدی و پرادویه که باعث تحریک مثانه می‌شوند پرهیز کنید.

چگونه می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد؟

امکان پیشگیری از ابتلا به التهاب پروستات هنوز مشخص نشده است اما با رعایت برخی نکات زیر می‌توان از احتمال ابتلا به التهاب پروستات کاست:

•  اگر علائم عفونت در مجرای ادرار یا التهاب پروستات دارید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
•  در هنگام انجام ورزش برای جلوگیری از ضربه خوردن ناحیه لگن از محافظ استفاده کنید.
•  دوچرخه‌سواران برای کاهش فشار بر پروستات باید از زین‌های حرفه‌ای استفاده کنند.
•  مقدار زیادی آب بنوشید تا آب بدن شما تأمین شود. مصرف کافئین، الکل و مواد اسیدی و پرادویه که باعث تحریک مثانه می‌شوند را محدود کنید.
•  اگر پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کرده است، آنها را مطابق دستور پزشک مصرف کنید. از قطع مصرف آنتی‌بیوتیک قبل از تکمیل دوره درمان التهاب پروستات  اجتناب کنید حتی اگر احساس بهبودی کردید.

سؤالات متداول

آیا داشتن رابطه جنسی باعث تشدید التهاب پروستات می‌شود؟

لزوماً در زمان ابتلا به التهاب پروستات نیازی نیست که از رابطه جنسی اجتناب کنید. معمولاً داشتن رابطه جنسی باعث تشدید التهاب پروستات نمی‌شود. به هر حال، مردانی که به پروستاتیت مبتلا هستند در هنگام نزول درد دارند. این می‌تواند لذت رابطه جنسی را تحت تأثیر قرار دهد. غالباً التهاب پروستات به علت وجود عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود اما معمولاً به شریک جنسی شما سرایت نمی‌کند. در موارد نادر، ممکن است تورم پروستات به دلیل انتقال عفونت از طریق رابطه جنسی به وجود آید. اگر شما علائم ابتلا به عفونت‌های جنسی مانند زخم در ناحیه تناسلی یا تخلیه مواد غیرعادی از آلت تناسلی را دارید قبل از برقراری رابطه جنسی به پزشک مراجعه کنید. التهاب پروستات و بیماری‌های دیگر که علائم مشابه دارند ممکن است دلایل متعددی داشته باشند. برخی از این موارد اگر تحت درمان قرار نگیرند ممکن است عواقب خطرناکی داشته باشند. اگر شما درد لگن، ادرار دردناک یا انزال دردناک دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

آیا عفونت پروستات مسری است؟

اگر شما در پروستات خود عفونت فعال دارید ممکن است عفونت در مایع منی نیز وجود داشته باشد. اگر بدون استفاده از کاندوم اقدام به برقراری رابطه جنسی با فرد دیگری بکنید، احتمال سرایت عفونت وجود دارد. این عارضه لزوماً باعث ایجاد علامتی در شریک جنسی شما نمی‌شود. با این وجود، ممکن است شریک جنسی شما به مدت طولانی ناقل عفونت باشد و آن را در طول یک رابطه جنسی محافظت نشده دوباره به شما بازگرداند.

درمان ورم پروستات با طب سنتی چگونه است؟

استفاده از داروهای گیاهی زیر می‌تواند تأثیر بسیار مؤثری در درمان ورم و التهاب پروستات داشته باشد:

•  استفاده از شیره خنک‌ها که ترکیبی از چند بذر مانند ترکیب تخم خربزه، تخم گرمک، تخم شبت و تخم کدوی شیرین گرم و ترکیب تخم خیار، تخم خرفه، تخم گشنیز، تخم کدوی شیرین سرد و ترکیب تخم خربزه، تخم گرمک، تخم خیار و تخم کدوی شیرین است. این مواد طبیعتی معتدل دارند.
•  استفاده از گوجه خام
•  کیوی رسیده بدون پوست
•  زرشک خام
•  استفاده از اسپند
•  خارخسک
•  خربزه شیرین

آیا ارتباطی بین خودارضایی و التهاب پروستات وجود دارد؟

پروستات جریان ادرار را کنترل کرده و حلالی قلیایی برای شناور شدن منی تولید می‌کند. زمانی که شما بیش از حد اقدام به خودارضایی می‌کنید، پروستات باید فعالیت بیشتری برای تولید این ماده قلیایی برای انزال بعدی انجام دهد. استفاده بیش از حد از پروستات باعث ایجاد خستگی و افزایش میزان اسید لاکتیک، کورتیزول یا پروستوگلاندین ای ۲ می‌شود. افزایش سطح اسید لاکتیک و تجمع رادیکال‌های آزاد در طول انقباضات شدید عضلات لگن باعث انزال منی می‌شود. انقباض مستمر باعث التهاب پروستات می‌شود.

آیا پروستاتیت و عفونت پروستات می‌تواند منجر به ناباروری شوند؟

محققان در حال تحقیق در مورد ارتباط بین التهاب مزمن پروستات با ناباروری هستند. اگر عفونت مزمن پروستات به دلیل وجود عفونت‌های باکتریایی باشد، مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند فرایند التهاب پروستات و ناباروری را معکوس کند. در مواردی که گلبول‌های سفید بدون باکتری هستند، شواهد نشان می‌دهد که درمان با آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند مؤثر واقع شوند.