فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی کف لگن برای تقویت عضلات لگن

کف لگن مجموعه ‌ای از ماهیچه‌ ها می باشند که کف لگن را می پوشانند. ماهیچه های کف لگن احشاء لگنی از جمله مثانه، روده و رحم (در زنان) را در بر می گیرند و حفره لگن بالا را از ناحیه پرینه (واقع بین مقعد و اندام تناسلی) در پایین جدا می کنند. کف لگن از اندام های داخل شکم و لگن پشتیبانی، در مقابل مدفوع و ادرار از آنها محافظت و در دفع ادرار، اجابت مزاج، فعالیت جنسی و زایمان کمک می کند.

هدف از فیزیوتراپی کف لگن بهبود عملکرد کف لگن از طریق ورزش، اصلاح سبک زندگی، آموزش و درمان منوال برای کاهش و از بین بردن علائم بیماری است. این درمان ارزیابی و درمان گروهی از عضلات را شامل می شود که با عملکرد ادرار، روده و جنسی درگیر هستند. اگر این ماهیچه ها به درستی کار نکنند، ممکن است منجر به بروز علائمی مانند بی اختیاری، افزایش فوریت و یا تکرر ادرار، احتباس (ناتوانی در تخلیه مثانه یا روده) و درد لگن شود.

در این مقاله با مزایا، انواع اختلالات قابل درمان و راه های درمان آنها آشنا خواهید شد. هر زمان که می خواهید اختلالات کف لگن را درمان کرده و عضلات آن را بهبود بخشید، باید به یک پزشک مجرب و ماهر مراجعه کنید که در مورد درمان و کنترل عوارض آگاهی دارد. رعایت این نکته خطرات و عوارض جانبی و همچنین طول دوره نقاهت را کاهش می دهد.

فهرست مطالب

مزایای فیزیوتراپی کف لگن

هدف نهایی فیزیوتراپی کف لگن بهبود عملکرد کف لگن از طریق ورزش، تنظیم سبک زندگی، آموزش و درمان درست به منظور کاهش یا از بین بردن علائم است. در زیر به چند مورد از مزایای پیش فرض فیزیوتراپی لگن اشاره شده است:

کمک به مثانه
کمک به ادرار کردن
کمک به روده ها
تسکین درد
کمک به رفع درد شکمی
کمک به رفع درد در زمان رابطه جنسی
رفع مشکلات پس از بارداری
کمک به رفع درد لگن
کمک به رفع افتادگی اندام لگن

چه کسانی می‌توانند فیزیوتراپی کف لگن را دریافت کنند؟

هر شخصی ممکن است دچار اختلال عملکرد کف لگن شود و می تواند از مزایای فیزیوتراپی بهره مند شود. هرچند گروه های خاصی وجود دارند که ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا به علائم کف لگن داشته باشند، اما هر کسی می تواند این علائم را داشته باشد. در اینجا چند نمونه از افرادی که ممکن است فیزیوتراپی کف لگن برای آنها مفید باشد، ذکر شده اند.

دوران بارداری و پس از زایمان

این مورد یکی از رایج ترین نگرانی های مربوط به کف لگن را ایجاد می کند. با رشد کودک، زایمان و نقاهت پس از زایمان، بدن زنان در مدت زمان کوتاهی تغییرات زیادی می کند. ممکن است درد را در اطراف کمر، دنبالچه، لگن و باسن ایجاد گردد. ممکن است علائمی مانند بی اختیاری، سنگینی، فوریت و تکرر ادرار و درد را در رابطه جنسی داشته باشند. همه اینها علائمی هستند که با فیزیوتراپی کف لگن بهبود می یابند.

پس از یائسگی

هنگام یائسگی، سطح استروژن زنان به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. به نظر استروژن در حفظ عملکرد مطلوب ناحیه کف لگن مهم است . بنابراین، هنگام یائسگی، افراد ممکن است علائمی مانند سنگینی یا بیرون زدگی ، بی اختیاری، افزایش ضروریت و تکرر ادرار و درد لگن را داشته باشند. فیزیوتراپی کف لگن به همراه درمان های پزشک، نقش مهمی در بهبود این علائم دارد.

آقایان

هرچند هر آقایی ممکن است علائم کف لگن را داشته باشد، اما رایج ترین علل اختلال عملکرد کف لگن در آقایان درد مزمن لگن، پروستاتیت مزمن، پس از جراحی و پس از برداشتن پروستات است. علائم رایجی که ممکن است بروز کنند احساس تخلیه ناقص مثانه یا روده، جریان آهسته یا ضعیف، بی اختیاری، درد لگن و اختلال نعوظ است. این علائم را می توان با آموزش، تکنیک های دستی و تمرینات کاهش داد.

پس از جراحی

پس از انجام عمل جراحی شکم یا لگن، معمولاً مشکلات کف لگن را به وجود می آید که ممکن است به دلیل خود عمل جراحی یا به کاتترگذاری طولانی مدت باشد. معمولاً پس از جراحی درمان فیزیوتراپی به کاهش درد و بهبود اسکار کمک می کند.

کدام اختلالات را می‌توان با فیزیوتراپی کف لگن درمان کرد؟

برخی از اختلالات کف لگن که با فیزیوتراپی کف لگن درمان می شوند عبارتند از:

بی اختیاری ادرار و مدفوع یا بی اختیاری فوری
اضطرار دز ادرار، احتباس، وقفه، تکرر ادرار
درد در هنگام اجابت مزاج یا دفع ادرار
افتادگی اندام لگن
یبوست
رابطه جنسی دردناک (دیسپارونی)
درد در نواحی واژن (Vestibulodynia، ولوودینیا یا کلیتورودینیا)
سیستیت بینابینی
سندرم مثانه دردناک
اندومتریوز
درد مزمن لگن
نورالژی پودندال
درد پایین کمر
درد باسن
مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های پس از بارداری

روش درمانی فیزیوتراپی کف لگن

ارزیابی

در ابتدا، هنگامی که برای تعیین وقت ویزیت تماس می گیرید، کارکنان اداری بسته ای را برای شما ارسال می کنند که به فیزیوتراپیست کمک می کند تا در مورد علائم و وضعیت شما اطلاعات بیشتری کسب کند. این بسته مصرفی معمولاً قبل از ارزیابی تکمیل می گردد و پزشک قبل از ملاقات با شما آن را بررسی می کند.

بیشتر ارزیابی ها بین ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت طول می کشند. از آنجایی که بسیاری از افراد قبل از مشورت با فیزیوتراپ آزمایش های متعددی را انجام داده اند، پزشکان زیادی را دیده اند و از درد لگن یا بی اختیاری رنج می برند، پزشک برای بررسی سابقه شما وقت می گذارد.

مؤلفه بعدی ارزیابی، معاینه فیزیکی است که شامل معاینه خارجی و اغلب داخلی می باشد. برای بانوان این آزمایش معمولاً شامل معاینه واژینال و رکتوم و برای آقایان معاینه مقعدی می شود. اکثر مردم در مورد این بخش از ارزیابی مردد و عصبی می شوند، اما فیزیوتراپیست شما را در هر مرحله از فرآیند راهنمایی می کند تا احساس بهتری داشته باشید و موقعیت را کنترل کنید. به این فکر کنید، در صورت آسیب دیدگی زانو ، از فیزیوتراپیست انتظار داشتید که این آسیب را بررسی کند. در این مورد مشکلات کف لگن متفاوت نمی باشد و این مشکلات نیاز به ارزیابی دقیق دارند تا درمان هدفمند و موثر واقع گردد.

در حال حاضر، پیش بینی های احتیاطی در این مورد وجود دارد، برخی از افراد درد یا ناراحتی زیادی در ناحیه لگن دارند، در این شرایط نیازی به انجام یک معاینه داخلی کامل نیست. گزینه ‌های دیگر مانند بررسی ناحیه تناسلی خارجی یا واژنی (خارج از دهانه واژن یا رکتوم)، ارزیابی کمربند لگنی از جمله باسن، کمر، لگن و ماهیچه‌ های مرتبط با آن‌ ها نیز وجود دارد. اغلب این مناطق می ‌توانند نشانه هایی در مورد آنچه اتفاق افتاده است بدهند و می ‌توانند زمینه ‌ای برای درمان به سمت اندام های درونی (در صورت نیاز) باشند.

درمان‌ها

مدت زمان درمان از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه متغیر می باشد و متخصص برنامه درمانی دقیقی را بر اساس شرایط بیمار توصیه می کند. معمولاً هر درمان معمولاً دارای یک جزء داخلی است. در ساده‌ ترین شکل درمان، متخصصان عضلات ضعیف و کشیده شده (هیپوتونیک) را تقویت می ‌کنند، یا اسپاسم را در عضلات سفت و کوتاه شده (هیپرتونیک) کاهش می ‌دهند.

اغلب اختلالات عملکردی کف لگن می تواند به خاطر سیستم های مختلف بدن از جمله سیستم عصبی، ساختارهای اسکلتی عضلانی و اندام ها باشد. به این دلایل، فیزیوتراپ کف لگن را به عنوان مورد اصلی در نظر میگیرد و کمک می کند تا تمام قطعاتی را که ممکن است در بروز علائم شما نقش داشته باشند را جمع آوری کنید.

کدام قسمت های بدن با فیزیوتراپی کف لگن درمان می‌شود؟

فیزیوتراپی کف لگن در موارد زیر انجام می شود:

کف لگن
باسن
ستون فقرات کمری
ناحیه شکمی
مفاصل ساکروایلیاک و مفصل سمفیز شرمگاهی
سیستم عصبی مرکزی

درمان های فیزیوتراپی کف لگن

درمان ها ممکن است موارد زیر باشند:

آموزش سیستم های درد یا رژیم غذایی

به بیماران بیشتر در مورد آناتومی لگن و نحوه عملکرد عناصر مختلف به تنهایی و یا با همدیگر آموزش داده می شود و همچنین یاد می گیرند که چگونه بهداشت و عادات مفید بر این علائم تأثیر می گذارد.

مدیریت استرس

کنترل استرس می تواند به سالم نگه داشتن کف لگن کمک کند و سالم نگه داشتن کف لگن می تواند دلیلی برای استرس کمتر باشد. برای مدیریت استرس:

ورزش یوگا انجام دهید.
نفس های عمیق بکشید.
خواب کافی داشته باشید.
آب کافی بنوشید.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
از افرادی که باعث ایجاد استرس در شما می شوند دوری کنید.
مسئولیت ها (مانند پختن شام) را به بزرگسالان دیگر که توانایی آن را دارند دیگر بسپارید.

استراتژی های آرامش

تمام موقعیت های زیر برای تمرین تنفس دیافراگمی عالی می باشند.

ژست کودک شاد

به پشت دراز بکشید.
زانوهایتان را بازتر از عرض سینه کنید و به سمت زیر بغلتان بیاورید. می توانید پاهای خود را با بازوها در پشت زانو یا مچ پا نگه دارید، اما سعی کنید مچ پا را روی زانو نگه دارید.
می توانید در این وضعیت بمانید یا به آرامی از یک طرف به سمت دیگر و به پشت خود تکان بچرخید.

ژست کودک

روی دست ها و زانوهای خود قرار بگیرید
زانوهای خود را به طور از هم باز کنید و اجازه بدهید انگشتان شست پا همدیگر را لمس کنند.
به آرامی به جلو خم شوید، نیم تنه خود را به سمت پایین، بین ران های خود حرکت دهید. بازوهای خود را در مقابل خود دراز کنید.

کشش اداکتور

به پشت دراز بکشید و کف پاها را روبروی هم بگذارید و زانوها را به طرفین باز کنید.
این حالت باید آرامش بخش باشد. اگر در قسمت داخلی ران یا استخوان‌های شرمگاهی احساس کشیدگی می‌کنید، بالش‌هایی را زیر زانوهای خود قرار دهید.

کشش پیریفورمیس

به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید.
مچ پای چپ خود را مانند شکل روی زانوی راست خود قرار دهید.
ران راست خود را به سمت قفسه سینه بکشید تا کشش را در قسمت خارجی لگن چپ احساس کنید.
این حالت را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس در سمت دیگر آن را تکرار کنید.

درمان شناختی رفتاری

برای افزایش کیفیت زندگی در بانوان یا آقایان مبتلا به اختلالات کف لگن انجام می شود. استرس عاطفی با استفاده از درمان های رفتاری قابل درمان می باشد و درمان موثر سلامت عاطفی بانوان و آقایان را افزایش داده و به کاهش بروز علائم ادراری (مانند بی اختیاری، تکرر ادرار) کمک می کند. بانوان و آقایان مبتلا به اختلالات کف لگن اغلب در کلینیک اوروژنیکولوژی مشاهده می شوند،که این محیط ارائه مداخلات اضافی که ممکن است در بهبود کیفیت زندگی موثر باشد را ایده آل می کند. بسیاری از بانوان یا آقایان مبتلا به اختلالات کف لگن باید از درمان رفتاری مؤثری مانند درمان شناختی رفتاری بهره مند شوند و متخصصان اورژانس و سایر متخصصان پزشکی باید در مورد متخصصان خود که این درمان را ارائه می دهند آگاه باشند.

درمان دستی، داخلی و خارجی

فیزیوتراپیست از ماساژ دستی و حرکات کششی به منظور بهبود گردش خون، تحرک و حالت بدن استفاده می کند.

طب سوزنی

ماهیچه های کف لگن از اندام هایی که روی آن قرار دارند، به ویژه روده، مثانه و رحم پشتیبانی می کنند. در طب چینی، طحال یک اثر لیفت کننده روی اندام ها ایجاد می کند که نیرویی است و از قرار گیری اندام های داخلی در جای مناسب خود مطمئن می شود. این ماهیچه ها در طول زمان می توانند افتاده شوند. در طب چینی، این موضوع مربوط به عملکرد ضعیف طحال است. طحال می تواند از طریق عوامل مختلفی مانند کار بیش از حد، زایمان، فشار عاطفی، رژیم غذایی نامناسب ضعیف شود. در طب چینی از این مورد به عنوان spleen qi sinking یاد می شود. این حالت می تواند به صورت خستگی، ضعف در اندام ها، تمایل به چاقی، احساس سنگینی در شکم، افتادگی اندام هایی مانند معده، رحم، مقعد یا مثانه نمایان شود. افراد مبتلا ممکن است بی اختیاری داشته باشند. نقاط خاصی در طب سوزنی وجود دارد که می توان از آنها برای “افزایش Qi” استفاده کرد. با استفاده از این نقاط و تقویت طحال به تقویت و لیفت اندام های افتاده کمک می کنند و در نتیجه به آن اجازه می دهند عملکرد لازم خود را انجام دهد.

بازخورد زیستی

این تکنیک از دستگاه هایی برای بررسی انقباض عضلات کف لگن استفاده می کند. فیزیوتراپ به احتمال زیاد از بیوفیدبک استفاده می‌ کند تا متوجه شود که تمرینات چگونه پیش می‌ روند و بر روند بهبود شما نظارت داشته باشند. ممکن است الکترودهایی را در قسمت بیرونی بدن مثلا بین واژن یا مقعد قرار دهند. یا شاید از یک پروب داخلی برای اندازه گیری تنش و شل شدگی عضلات کف لگن استفاده کنند. نتایج بر روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شود و پزشک متخصص نتایج را برای شما توضیح می دهد.

تحریک الکتریکی یاTENS

این تکنیک به کاهش درد لگن و گرفتگی عضلانی کمک می کند. فیزیوتراپ ممکن است این کار را در مطب انجام دهد یا به شما آموزش دهد که چگونه آن را در خانه و با استفاده از تجهیزات ویژه ای انجام دهید.

تمرینات کششی و تقویتی

بیماران آموزش می بینند که عضلات کف لگن را نسبت به سایر عضلات خود منقبض و شل کنند و همچنین تکنیک های تنفس و زمان بندی که تمرینات را موثرتر می کند، یاد می گیرند. این تمرینات برای کشش عضلات سفت، تقویت عضلات ضعیف و افزایش انعطاف ‌پذیری طراحی شده‌ اند. کگل یک ورزش محبوب برای تقویت عضلات کف لگن به وسیله انقباض و شل کردن آنها می باشد. این تمرین می تواند به تسکین درد هنگام رابطه جنسی و کنترل بی اختیاری کمک کند. فیزیوتراپی می تواند به شما یاد دهد که چگونه کگل را انجام دهید تا بتوانید بیشترین بهره را از این نوع تمرین دریافت کنید.

یادداشت عملکرد مثانه یا رژیم فیبر

رژیم غذایی غنی از فیبر در رفع مشکل یبوست در بانوان مبتلا به اختلالات کف لگن زیاد تاثیر دارد. رژیم غذایی با فیبر بالا در رفع یبوست و پیشگیری از مشکلات مرتبط مفید خواهد بود.

روش درمانی نقطه ماشه ای

این تکنیک به نقطه ای از بدن، از داخل یا خارج، فشار وارد می کند که به آن منطقه نقاط ماشه ای گویند. پزشک یا فیزیوتراپ نیز ممکن است در این ناحیه بی حسی تزریق کند.

بی خطر بودن فیزیوتراپی کف لگن

ممکن است افراد کم تجربه با انجام ندادن تمرینات مناسب وضعیت خود را بدتر کنند. خوشبختانه، فیزیوتراپیست های حرفه ای می توانند ابزارهایی را برای انجام صحیح این تمرینات به شما معرفی کنند. انجام این تکنیک همراه با فیزیوتراپی بسیار مهم است. همیشه برای کسب اطلاعات به متخصصان و در صورت بدتر شدن وضعیت به پزشک مراجعه کنید.

هزینه‌های فیزیوتراپی کف لگن

هزینه‌های فیزیوتراپی به دستمزد پزشک، نوع درد و درمان آن، تعداد جلسات درمانی و داروهای بعد از درمان بستگی دارد. این درمان تحت پوشش شرکت های بیمه سلامت نمی باشد. با این حال، برخی از پزشکان پیشنهادهایی برای پرداخت ارائه می دهند. در ص.رت نیاز حتما در مورد آن‌ها بپرسید.